نوار تست قند خون

با توجه به گسترش بیماری‌هایی مانند دیابت، برای اطلاع یا پیشگیری از آن‌ها لازم است تا آزمایش‌ها و تست‌هایی به‌طور مرتب صورت گیرد تا در اسرع وقت به آن‌ها رسیدگی و درمان لازم انجام شود. از جمله تست‌های معتبر و دارای جواب سریع، استفاده از کیت قند خون برای اندازه‌گیری میزان قند موجود در خون بیمار می‌باشد. قیمت نوار تست قند خون معمولا دستگاهی کوچک بوده که با نمونه‌گیری از خون فرد در کمترین زمان نتیجه را نشان می‌دهد. استفاده از کیت قند خون بسیار ساده است و افراد می‌توانند حتی در منزل خود و بدون نیاز به پرستار یا فرد ماهر از آن استفاده نمایند.

روش اندازه‌گیری میزان قند خون

کیت‌های قند خون به دو صورت الکتروشیمیایی و نورسنجی میزان قند خون را نشان می‌دهند.

روش الکتروشیمیایی: روی نوار تست قند خون در روش الکتروشیمیایی آنزیم‌های گلوکز اکسیداز یا گلوکز دهیدروژناز وجود دارند، این آنزیم‌ها با قند موجود در قطرۀ خون دریافت شده از فرد، واکنش داده و الکترون تولید می‌کنند، میزان این الکترون‌ها نشان‌دهندۀ میزان قند موجود در خون است.

روش نورسنجی: این روش به روش فتومتری نیز شناخته می‌شود، در این روش، قند موجود در قطرۀ خون فرد، با آنزیم‌های موجود روی سطح نوار قند خون واکنش داده و ماده‌ای رنگی تولید می‌کند، این مادۀ رنگی توسط نوری که منبع دستگاه تولید می‌کند جذب شده و در خروجی دستگاه تاثیر می‌گذارد. هرچه میزان گلوکز بیشتر باشد، رنگ تیره‌تری تولید می‌کند و جذب نور بیشتر می‌شود، در نتیجه خروجی دستگاه نور کمتری خواهد داشت. شدت نور خارج شده از دستگاه متناسب با میزان قند خون است. بدیهی است که هرچه شدت نور خارج شده کمتر باشد، به این معناست که نور بیشتر جذب شده، مادۀ رنگی تیره‌تر بوده و قند موجود در خون بالاتر است و برعکس. حساسیت دستگاه کیت قند خون بالا بوده و برای داشتن جواب بدون خطا لازم است دستگاه از عاری هر گونه آلودگی باشد.

آنزیم‌های موجود روی نوار قند خون

آنزیم گلوکز اکسیداز: این آنزیم فقط با گلوکز موجود در خون واکنش داده و سایر قندها را اندازه‌گیری نخواهد کرد. این آنزیم بهترین آنزیم برای تشخیص قند خون می‌باشد.

آنزیم گلوکز دهیدروژناز: این آنزیم علاوه بر گلوکز موجود در خون با قندهای دیگر مانند گالاکتوز، مالتوز و گزیلوز نیز واکنش داده و میزان همۀ آن‌ها را با هم نشان می‌دهد؛ از آن‌جایی که این قندها در بسیاری از مواد خوراکی یا دارویی نیز یافت می‌شوند، میزان قند خون نمایش داده شده با استفاده از نوارهای تست قند خون حاوی این آنزیم، خطا داشته و می‌تواند بالاتر از میزان قند خون حقیقی فرد باشد. استفاده از نوارهای تست قند خون حاوی این آنزیم از سال 2008 در مراکز درمانی و بیمارستان‌ها ممنوع شده است.

نوار تست قند خون

نوار تست قند خون جزء اصلی دستگاه تشخیص قند خون هستند. این نوارها یک‌بار مصرف بوده و معمولا از جنس پلاستیک هستند. هر یک از دستگاه‌های تشخیص قند خون به‌طور معمول با نوع خاصی از نوار تست قند خون کار می‌دهند.

نحوۀ کاربرد نوار تست قند خون

با قرار گرفتن خون فرد روی نوار قند خون، آنزیم گلوکزاکسیداز شروع به فعالیت کرده و اسید گلوکونیک از واکنش گلوکز موجود در خون با آنزیم تشکیل می‌شود. سمت دیگر خرید نوار تست قند خون از دستگاه جریانی را دریافت می‌کند و این جریان در دو سر نوار منتقل می‌شود، جریان با توجه به میزان اسید گلوکونیک متغیر بوده و با استفاده از یک الگوریتم میزان قند موجود در خون محاسبه شده و نمایش داده می‌شود.

مقدار خون مورد نیاز برای تعیین میزان قند خون در هر دستگاه متفاوت است، دستگاه‌های قدیمی‌تر میزان خون بیشتری برای تعیین جواب نیاز داشتند (بیشتر از 3 میکرولیتر) اما دستگاه‌های جدید کمتر از 3 میکرولیتر خون نیاز دارند تا جواب دقیقی ارائه دهند. اگر دستگاه میزان کافی از خون دریافت نکند، باید خطا نشان داده و فرد در نوار جدید باید میزان خون بیشتری قرار بدهد.

خرید نوار تست قند خون بدون دستگاه نیز موجود بوده که دقت و کارایی آن‌ها نسبت به تشخیص با دستگاه کیت قند خون پایین‌تر است. در استفاده از این نوارها، قطرۀ خون روی نوار پس از مدتی جذب شده و رنگ نوار تغییر می‌کند، با مقایسۀ رنگ تولیدی با دامنۀ رنگی موجود روی جلد نوار، می‌توان میزان قند خون را تعیین نمود؛ همان‌گونه که بیان شد این نوارها دقت کافی نداشته و جواب آن‌ها زیاد قابل استناد نخواهد بود.

نوار قند خون را می‌توان از تمامی داروخانه‌ها تهیه کرد. لازم است به تاریخ انقضای نوار قند خون توجه شود. پس از باز شدن جعبۀ نوار قند خون معمولا بین 3 تا 6 ماه می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.